Starożytne Eposy

Homer

(z.gr. ślepiec) Autor "Iliady" i "Odyseji". Był wędrownym twórcą i śpiewakiem, aoidą. Żył w VIIIw.p.n.e.

KWESTIA HOMERYCKA

Spór o fakt czy Homer istniał i czy jest autorem obu eposów. Zastanawiano się czu napisał 1 czy 2 z eposów. Spór rozpoczął się w XVIII w. we Francji. Istniały 3 rodzaje teorii:

OPINIA PLURALISTÓW

Wedle tej teorii Homer był aoidą(śpiewak wędrowny) i razem z innymi aoidami współtworzył oba eposy.

OPINIA SEPARATYSTÓW

Wedle 2 teorii uważano, że było dwóch autorów., Iliadę" napisał jeden człowiek, a, Odyseję" ktoś inny.

OPINIA UNITARYSTÓW

Ostatnia teoria głosi, że Homer napisał oba utwory na podstawie pieśni aoidów. Homer samodzielnie stworzył oba dzieła. Aktualna i powszechnie uznawana wersja.

DZIEJE EPOSÓW

X w.p.n. e - utwór na poziomie pieśni oralnych, VIII w.p.n. e- Homer spisuje aoidzkie pieśni, VI w.p.n. e - scalenie i zredagowanie eposów.

EPOS

Gatunek epiki wierszowanej, który przedstawia jakąś grupę społeczną lub naród, np. szlachta i rycerze. Ukazana na tle ważnych wydarzeń historycznych, np. wojna trojańska, kampania napoleońska.

PRZYKŁADY EPOSÓW

,Iliada" i, Odyseja" Homer, Pan Tadeusz " A. Mickiewicz, Eneida" Wergiliusz, Chłopi" W, Reymont, Wojna chocimska" I. Krasicki

CECHY EPOSU

:

Liczne sceny batalistczne

np, walka Hektora z Achillesem

Inwokacja

Rozbudowana i uroczysta apostrofa do bóstw, Boga lub Muz z prośbą o natchnie. I wakacjach zawiera w sobie temat eposu, np. w, Iliadzie" gniew Achillesa.

Patetyczny język

Podniosły charakter i wysoki styl utworu.

Idealizacja bohaterów

np. w, Iliada" Hektor rycerz bez skazy.

Hiperbolizacja bohaterów

np. siły Achillesa

Mniej mimetyczne

Dzieło jest mniej realistyczne niż tragedia.

Mit pragatunkiem eposu

Oba dzieła Homera powstały na podstawie mitów.

Stałe epitety

np. w, Pan Tadeusz " ostatni, w, Iliadzie" szybkonogi Achilles, Bogumiły Hektor i gromowładny Zeus.

Eposy ukazują świat mężczyzn

np. Achilles, Hektor, Odyseusz

Porównania homeryckie

(środek stylistyczny)- jest to rozbudowane porównanie, w którym element porównywany rozwija się do epizodu,

Retardacja akcji

Spowolnienie akcji, spowodowane porównaniami homeryckimi.

Paraleizm dwóch światów

Akcja toczy się równocześnie w dwóch światach ludzkim i boskim.

Bohaterowie podlegają przeznaczeniu (Mojrze)

Taka zależność występuje tylko w antycznych eposach.

Narracja

,Iliada "- narracja trzecioosobowa (narra5or jest obiektywny), Odyseja"- narracja trzecioosobowa +pierwszoosobowa (opowieść Odyseusza).

Epicka rozwlekłość

(długo trwająca) - wynika z dużej ilości bohaterów i szczegółów.

Dynamiczne i szczegółowe opisy

np. opis powstawania tarczy Achillesa

Styl

Starożytne eposy są pisane heksametrem.

HEKSAMETR

(wiersz bohaterski)- dostoja miara wersowa, zarezerwowana do dostojnych i patetycznych wypowiedzi o bohaterach. Stosowany w eposach i rapsodach. Wiersz zbudowany jest z 6 stóp, powstałych z iloczadu.

ETHOS

Zbiór cech związanych z jakąś grupą społeczną, Zbiór idealnych wzorców kulturowych, z którymi jest kojażona szczegółowa misja, np. lekarz, nauczyciel i rycerz.

ILIADA

Epos składa się z 24 ksiąg. Opisuje ostatnie 40-50 dni wojny trojańskiej. Temat eposu: gniew Achillesa.

Przyczyna wojny trojańskiej

Parys, młody trojański książę porywa Helenę, żonę króla Meneleaosa, władcy Sparty. Zchańbiony Menelaos prosi o pomoc brata Agamemnona, króla Argos. Mobilizują oni swoje wojska i wspólnie ruszają na podbój Troi.

ACHAJOWIE

Grecy, którzy najeżdżają na Troję.

Bogowie w, Iliadzie" po stronie Troii

Apollo, Ares, Afrodyta, Artemida

Bogowie w, Iliadzie" po stronie achajów (greków)

Atena, Posejdon, Hera, Tetyda, Hefajstos, Hermes

Pieśń VI

Pożegnanie Hektora z Andromachą

Pieśń XVIII

Proces tworzenia tarczy Achillesa przez Hefajstosa

Sceny z życia ukazane na tarczy Achillesa

wesele, walka oblężonych, żniwa, rozprawa sądowa, winobranie

Pieśń XXII

Walka Hektora z Achillesem

,Odyseja"

Składa się z 24 ksiąg pisanych heksametrem. Temat eposu: Wędrówka Odyseusza.

Znaczenie tytułu

Tytuł eposu oznacza wędrówkę.

Archetypy w, Odyseji"

Odyseusz: archetyp wędrowcy, tułacza, patrioty i osoby tęskniącej za ojczyzną. Penelopa: archetyp dobrej i wiernej żony. Wierna jak Penelopa.