WSTĘP DO PRAWOZNAWSTWA

Mediacja - w przygotowaniu propozycji rozwiązania konfliktu biorą udział strony, w koncyliacji nie. Wybór osoby (osób) trzecich oraz procedury roztrzygnięcia konfliktu należy do stron.

Koncepcja prawa jako fakty społecznego - nie interesuje się treścią, tylko procesem jego powstawania.

Prawo jest dynamiczne - zmienia się w zależności od kontekstu społecznego i politycznego.

Odrzucenie pozytywizmu - prawo niesłuszne moralnie nie jest prawdziwym prawem.

np. prawo karne materialne - kodeks karny, prawo cywilne materialne - kodeks cywilny.

Np. prawo europejskie, prawo rzymskie, polskie prawo karne.

Np. wolność osobista, wolność wyznania, czynne i bierne prawo wyborcze.

Szczególna rola tej dyscypliny w obrębie nauk prawnych, gdyż posiada ona duże znaczenie praktyczne: komentarze, glosy do wyroków. Można ją dzielić na dyscypliny np. dogmatyka prawa karnego lub cywilnego.

Problemy badawcze należące do tych dziedzin to: zjawisko przestępczości, świadomość prawna, skuteczność prowadzenia i rozstrzygania sporów.

Np. małżeństwo, własność.

1. Odpowiadają na pytanie "jak jest?" Opisują zastaną rzeczywistość. 2. Za pośrednictwem ocen wyrażamy naszą postawę aprobaty bądź dezaprobaty wobec kogoś lub czegoś. 3. Odpowiadają na pytanie: "Jak powinno być?".

Ustawodawca tworzy ją po to, żeby dokładnie wyjaśnić, co dane słowo lub wyrażenie oznacza w kontekście danego aktu prawnego. Dzięki temu nie ma wątpliwości, jak interpretować dane pojęcie w praktyce.

To jest językowa koncepcja.

To jest niejęzykowa koncepcja.

Są to dwa ściśle ze sobą powiązane pojęcia.

Przykład (art. 415 k.c.): Kto z winy wyrządził drugiemu szkodę (H), obowiązany jest do jej naprawienia (D).

Przykład (art. 148 §1 k.k.): Kto zabija człowieka (H), podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 8 lat, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności (S)

Przykład (art. 183 §1 k.k.): Jeżeli ktoś pozostaje w związku małżeńskim (D), to nie powinien zawierać powtórnego związku małżeńskiego (D) bądź zostanie mu wymierzona kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat (S).

"Żaden człowiek nie powinien zabijać innych ludzi" ("człowiek to nazwa generalna")

"Jane nie powinien zabijać innych ludzi" ("Jan" to nazwa własna).

"Żaden człowiek nie powinien zabijać innych ludzi" (jest to czynność powtarzalna).

"Żaden człowiek nie powinien zabijać innych ludzi 24 grudnia 2009 r." (czynność nie jest powtarzalna).

Odesłanie może być systemowe (odesłanie do innych przepisów prawnych) lub pozasystemowe (odesłanie do reguł lub przepisów pozaprawnych np, Art. 2 Konstytucji RP odsyła do zasad sprawiedliwości społecznej).

np. art. 95 ust. 2 Konstytucji, który określa, iż władze ustawodawczą w RP sprawują Sejm i Senat.

inaczej "ius dispositivum", przepisy względnie obowiązujące np. Art. 642 §1 k.c., który mówi, iż w razie braku odmiennej umowy, przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie z chwilą oddania dzieła),

inaczej "ius cogens" lub normami bezwględnie obowiązującymi.np. Art. 148 k.k. "Kto zabije człowieka"

np. art. 74 Konstytucji “Władze publiczne prowadza polityke zapewniajaca bezpieczenstwo ekologiczne”

Zwykłe normy to pozostałe normy.

np. Śledztwo prowadzi prokurator; Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Jeżeli kupującym jest konsument, sprzedawca obowiązany jest niezwłocznie wydać rzecz kupującemu, nie później niż trzydzieści dni od dnia zawarcia umowy, chyba że umowa stanowi inaczej.

Każda osoba wezwana w charakterze swiadka ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania.

Osoba najbliższa oskarżonemu może odmówić zeznań.

Na gruncie polskiego porządku prawnego, źródłami prawa w tym znaczeniu są Konstytucja, ustawy, rozporządzenia, ratyfikowane umowy międzynarodowe, akty prawa miejscowego.

W Polsce np. Dziennik Ustaw (Konstytucja, ustawy, umowy międznarodowe, rozporządzenia), Monitor Polski (akty wewnętrznie obowiązujące, np. zarządzenia Prezydenta, czy Prezesa RM).

Np. ustawa, rozporządzenie.

np. opracowania naukowe, orzecznictwo, poglądy doktryny itp.

Precedens - dotyczy faktów, o których nikt wcześniej nie orzekał, albo orzekał w inny sposób.

czynnik polityczny; czynnik społeczny; czynnik fachowo.

rozumowania, że prawodawca jest podmiotem racjonalnym; racjonalne prawotwórstwo jest pewnym wzorem, do którego powinni dążyć prawodawcy; odwołanie do racjonalnego prawodawcy jest argumentem w dyskusjach dotyczących interpretacji tekstów prawnych

akt normatywny niższego rzędu może regulować dane kwestie w sposób odmienny jedynie na podstawie wyraźnego upoważnienia zawartego w akcie normatywnym wyższego rzędu;

-spełniona jest zasada proporcjonalności (plusy>minusy); -nie powodują one ograniczenia praw lub zwiększenia zobowiązań adresatów danej normy prawnej; -problem rozwiązywany przez te regulacje nie był znany ustawodawcy wcześniej i nie mógł być rozwiązany