ptb

organizmalizm

koncepcja biologiczna przyjmująca jako zasadę całościowe traktowanie żywego organizmu, który stanowi wysoce zintegrowany układ żywy, a jego właściwości nie da się wyjaśnić wyłącznie przez badanie elementów składowych

emergencja

powstawanie jakościowo nowych form i zachowań z oddziaływania między prostszymi elementami, np. proces myślenia

układy emergentne

rój, ławica, kolor

najmłodsze robotnice

karmienie larw, trutni

woszczarki

budowanie plastrów, ubijanie pyłku, odbieranie nekatru

grabarze

wynoszą ciała poza ule

qmp rola

regulacja zachowań socjalnych, utrzymanie i stabilizacja kolonii, rojenie, przywabianie samców, hamowanie rozwoju jajników u robotnic

królowa pszczół

na czele roju, narządy rozrodcze, większa, składa jaja, karmiona pszczelim mleczkiem (rozwój i pełnienie roli matki)

trutnie

męskie osobniki z niezapłodnionych jaj, każdy ginie po spotkaniu z królową

lot godowy

asysta pszczół, masowe zapłodnienie (nasienie na 3/4 lata)

kooperacja pszczół

feromony alarmowe, rójka, celem przeżycie

fizyka - wpływ na strukturę, funkcjonowanie organizmu

siła (siły elektromagnetyczne, hierarchia atomów, tarcie, spójność, sprężystość)

wpływ pola elektromagnetycznego

nagrzewanie ciał, procesy metaboliczne, orientacja w przestrzeni (ptaki), transport jonów przez błony

przemiany energetyczne - czym jest + przykłady

zamiana jednego rodzaju energii na drugi; fotosynteza, skurcz mięśnia, proces słyszenia, oddychanie komórkowe

samoorganizacja

spontaniczne porządkowanie, rezultat to tworzenie trwałych układów i korelacji zdolnych do ewolucji, w których otoczenie oddziałowuje z układem i na odwrót

samoskładanie

samoorganizacja molekuł i większych jednostek oddziałujących słabymi oddziaływaniami chemicznymi; architektura tolerująca błędy, bez planu, różne funkcje, ograniczony rozwój

odkrycie darwina 90 lat do struktury DNA

kontrowersyjność, brak sprzętu

omnis cellula e cellua

każda żyjąca komórka pochodzi od innej; jest początkiem specjalizacji w tkanki, układy

hipoteza gai autor

James Lovelock

hipoteza gai treść

wszystkie organizmy na Ziemi działają wspólnie w celu utrzymania optymalnych warunków do życia, a Ziemia jest zdolna do reagowania na te zmiany

argumenty za hipotezą gai

stabilność klimatu, podwojenie gęstości alg morskich + konsekwencje

argumenty przeciwko

równowaga klimatyczna to skutek, a nie przyczyna życia na Ziemi; np. wytworzenie tlenu atmosferycznego - powstanie organizmów tlenowych

biosfera

strefa kuli ziemskiej zamieszkana przez organizmy, w której zachodzą procesy ekologiczne

czy biosfera to superorganizm?

hipoteza gai + działalność organizmu i jej wpływ

teoria gier

opisuje zależność między jednostkami w konflikcie; obie strategie nie są stabilne ewolucyjnie

jastrząb

agresor, nieskłonny do ustępu, podstępna i przebiegła gra

gołąb

otwarta gra, uczciwość, łatwe wycofywanie się, uleganie presji

społeczeństwo gołębi

zbliżone, wymierne korzyści, niewykorzystywanie porażek przeciwnika, jastrząb zgarnia wszystko, wysoki zysk

społeczeństwo jastrzębi

jednoznaczne zwycięstwo/stanowcza klęska; gołąb przegrywa bez strat, neutralny w stosunku do gołębia

hipoteza czerwonej królowej; jakie zjawiska wyjaśnia

wyścig zbrojeń, efekt sieci

II zasada termodynamiki

w układzie termodynamicznym istnieje funkcja stanu (entropia); która z biegiem czasu nie maleje; do układu musi być stale dostarczana energia

entropia

miara nieuporządkowania układu, im bardziej nieuporządkowany tym większa entropia

cybernetyka

nauka o systemach sterowania oraz związanym z tym przetwarzaniem i przekazywaniem informacji (komunikacją); jej prawa są ogólne dla wielu dziedzin

czarna skrzynka

metoda badania obiektu i budowania jego modelu jedynie na podstawie reakcji na określone, wymuszone bodźce; bodziec motywujący ludzi

nauka

działanie systematyczne, które buduje i organizuje wiedzę w formie zweryfikowanych wyjaśnień i predykcji o świecie

kryteria nauki

źródłem poznania doświadczenie + poprawne rozumowanie, rezultaty poznania twórcze i odkrywcze, postępowanie badawcze metodami naukowymi, krytycyzm, język, wyniki badań do publiki, brak sprzeczności

kto i kiedy stworzył hipotezę czerwonej królowej?

leigh van valen, 1973

założenia hipotezy

silna konkurencja wymusza stałe zmiany ewolucyjne o charakterze kierunkowym; jednocześnie zachodzi anatagonizm i współpraca

wszystkie formy od pierwotnej formy

Karol Darwin, 1859

założenia darwina

różnorodność (za pomocą rozmnażania), dziedziczenie, walka o byt, dobór naturalny

konsekwencje teorii darwina

drzewa filogenetyczne, rozwój systematyki, innych dziedzin, zmiana światopoglądu

specjacja sympatryczna

bez izolacji geograficznej

specjacja alleopatryczna

bariera goegraficzna

haplodiploidalność a społeczeństwo

osobniki pracujące to samice, samicy opłaca się bardziej pomagać przy produkcji sióstr niż rodzić, niekorzystna jest praca samców

równowaga Nasha

strategia każdego gracza jest optymalna; głównie zaburzana przez konkurencję

dostosowanie łączne

suma sukcesu reprodukcyjnego wpływu tego organizmu na sukces reprodukcyjny jego krewniaków