Łacińskie zwroty prawnicze

5  2    119 adatlap    lenka1
letöltés mp3 Nyomtatás játszik ellenőrizze magát
 
kérdés język polski válasz język polski
accidentalia negotii
kezdjen tanulni
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. Cechy ustawowo wyróżnione, wg których dokonuje się kwalifikacji konkretnej czynności prawnej do ustawowo wyróżnionych typów czynności prawnej.
actio negatoria
kezdjen tanulni
roszczenie negatoryjne
ad acta, a/a
kezdjen tanulni
do akt
ad eventum
kezdjen tanulni
forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
ad hoc
kezdjen tanulni
"do tego", dla tej konkretnej sytuacji
ad interim
kezdjen tanulni
tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim
ad probationem
kezdjen tanulni
forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
ad solemnitatem
kezdjen tanulni
forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności tzn. zachowanie danej formy jest konieczne, aby wywołać skutki prawne np. dla skutecznego przeniesienia własności nieruchomości potrzebna jest forma aktu notarialnego.
ad usum proprium
kezdjen tanulni
do własnego użytku
amicus curiae
kezdjen tanulni
dosł. "przyjaciel sądu"; bezinteresowny doradca; dawn. osoba nie związana z żadną ze stron, służąca poradą prawną sądowi w czasie rozprawy
analogia iuris
kezdjen tanulni
analogia z prawa
animus manendi
kezdjen tanulni
zamiar stałego pobytu
bona fides
kezdjen tanulni
dobra wiara
causa
kezdjen tanulni
przyczyna
casus belli
kezdjen tanulni
powód, pretekst do wypowiedzenia wojny
conditio iuris
kezdjen tanulni
warunek prawny
conditio sine qua non
kezdjen tanulni
warunek konieczny
contra legem
kezdjen tanulni
niezgodnie z prawem
corpus delicti
kezdjen tanulni
dowód rzeczowy
culpa
kezdjen tanulni
wina
culpa in contrahendo
kezdjen tanulni
wina w kontraktowaniu. Wprowadzona i zdefiniowana w art. 72 kodeksu cywilnego.
culpa in custodiendo
kezdjen tanulni
wina w nadzorze
culpa in eligendo
kezdjen tanulni
wina w wyborze
damnum emergens
kezdjen tanulni
rzeczywista szkoda
debellatio
kezdjen tanulni
zawojowanie
de facto
kezdjen tanulni
stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)
de iure
kezdjen tanulni
zgodnie z prawem
de lege artis
kezdjen tanulni
zgodnie z regułami sztuki
de lege ferenda (też: lex ferenda)
kezdjen tanulni
według postulowanego prawa (zob. de lege lata). Postulaty pod adresem ustawodawcy, dotyczące przyszłych zmian w prawie np. wprowadzenie nowego rodzaju umowy.
de lege lata (też: lex lata)
kezdjen tanulni
według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)
desuetudo
kezdjen tanulni
odwyknienie prawa. Jedna z reguł derogacyjnych (uchylających przepisy), zgodnie z którą niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce normy prawnej skutkuje utratą jej mocy prawnej (norma przestaje obowiązywać).
diligentia
kezdjen tanulni
staranność
do ut des
kezdjen tanulni
"daję, abyś dawał"
dolus directus
kezdjen tanulni
zamiar bezpośredni. Chęć popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego. Sprawca chce popełnić czyn zabroniony tzn. jest świadomy, że wypełnia znamiona czynu zabronionego albo że jego zachowanie może je wypełnić.
erga omnes
kezdjen tanulni
wobec wszystkich, prawo podmiotowe bezwzględne, norma skuteczna wobec wszystkich podmiotów trzecich. Istnieje katalog np. prawo własności (przeciwieństwo: inter partes).
essentialia negotii
kezdjen tanulni
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. To te składniki czynności prawnej, które muszą być określone w jej treści np. przy umowie sprzedaży - cena i określenie rzeczy sprzedawanej.
ex aequo et bono
kezdjen tanulni
ze względów słuszności i dobra
ex ante
kezdjen tanulni
uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo: ex post)
exceptio
kezdjen tanulni
zarzut prawny
exceptio non adimpleti contractus
kezdjen tanulni
zarzut niewykonania umowy
exceptio rei venditae et traditae
kezdjen tanulni
zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej
ex delicto
kezdjen tanulni
z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa
ex gratia
kezdjen tanulni
z dobrej woli, np. płatność ex gratia
ex lege
kezdjen tanulni
z mocy prawa
ex nunc
kezdjen tanulni
od tej pory (przeciwieństwo: ex tunc)
ex post
kezdjen tanulni
później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo: ex ante)
ex tunc
kezdjen tanulni
od początku (przeciwieństwo: ex nunc)
falsus procurator
kezdjen tanulni
rzekomy pełnomocnik; osoba, która dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu, nie mając w ogóle umocowania albo przekraczając jego granice.
in absentia
kezdjen tanulni
podczas nieobecności
in statu nascendi
kezdjen tanulni
w trakcie powstawania
inter partes
kezdjen tanulni
między stronami (przeciwieństwo: erga omnes)
inter vivos
kezdjen tanulni
między żyjącymi (przeciwieństwo: mortis causa)
invitatio ad offerendum
kezdjen tanulni
zaproszenie do zawarcia umowy
in solidum
kezdjen tanulni
solidarność niewłaściwa
ipso facto
kezdjen tanulni
z racji samego faktu
ipso iure
kezdjen tanulni
z racji samego prawa (por. ex lege)
ius ad bellum
kezdjen tanulni
prawo do prowadzenia wojny
ius albinagii
kezdjen tanulni
prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu
ius cogens
kezdjen tanulni
norma prawna bezwzględnie wiążąca tzn. taka, której mocy nie może uchylić wola stron np. wynagrodzenie za pracę zgodnie z Kodeksem pracy nie może być niższe niż przewidziane w ustawie
ius dispositivum
kezdjen tanulni
norma prawna względnie wiążąca tzn. taka norma, która będzie obowiązywać, jeżeli strony nie postanowią inaczej.
ius gentium
kezdjen tanulni
prawo narodów
ius in bello
kezdjen tanulni
prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych
ius legationis
kezdjen tanulni
prawo legacji
ius sanguinis
kezdjen tanulni
prawo krwi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, którego obywatelem jest przynajmniej jedno z rodziców.
ius soli
kezdjen tanulni
prawo ziemi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko otrzymuje obywatelstwo tego państwa, w którym się urodziło.
ius tractatuum
kezdjen tanulni
prawo zawierania umów międzynarodowych
lege artis
kezdjen tanulni
zgodnie z regułami sztuki
lex ferenda
kezdjen tanulni
zob. de lege ferenda
lex generalis
kezdjen tanulni
prawo / norma ogólna (przeciwieństwo: lex specialis)
lex imperfecta
kezdjen tanulni
prawo niedoskonałe; takie prawo, które jest pozbawione sankcji np. obowiązek rodziców należytego przygotowania dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa (art. 96 k.r.o.)
lex lata
kezdjen tanulni
zob. de lege lata
lex minus quam perfecta
kezdjen tanulni
prawo mniej niż doskonałe
lex perfecta
kezdjen tanulni
dosłownie: prawo doskonałe. Norma prawna opatrzona sankcją nieważności. W przypadku niezachowania określonego nakazu czynność prawna jest nieważna (np. niezachowanie odpowiedniej formy przy sporządzaniu testamentu).
lex plus quam perfecta
kezdjen tanulni
prawo więcej niż doskonałe
lex posterior
kezdjen tanulni
prawo / norma późniejsza (przeciwieństwo: lex priori)
lex priori
kezdjen tanulni
prawo / norma wcześniejsza (przeciwieństwo: lex posterior)
lex retro non agit
kezdjen tanulni
prawo nie działa wstecz
lex specialis
kezdjen tanulni
prawo / norma szczególna (przeciwieństwo: lex generalis)
lucrum cessans
kezdjen tanulni
spodziewane korzyści (korzyści, których spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął)
modus operandi
kezdjen tanulni
sposób działania
mortis causa
kezdjen tanulni
na wypadek śmierci (przeciwieństwo: inter vivos); czynność prawna na wypadek śmierci
mutatis mutandis
kezdjen tanulni
z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"
mos maiorum
kezdjen tanulni
prawo przodków
nasciturus
kezdjen tanulni
dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone
naturalia negotii
kezdjen tanulni
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej. Określenie tych składników w treści czynności prawnej jest dopuszczalne, ale niekonieczne.
negligentia
kezdjen tanulni
niedbalstwo
non liquet
kezdjen tanulni
brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej
onus probandi
kezdjen tanulni
ciężar dowodowy
opinio iuris (sive necessitatis)
kezdjen tanulni
subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący
pactum in favorem tertii
kezdjen tanulni
umowa na rzecz osoby trzeciej
pactum in detrimentum tertii
kezdjen tanulni
umowa na niekorzyść osoby trzeciej
persona non grata
kezdjen tanulni
osoba niemile widziana, niepożądana
possessio
kezdjen tanulni
posiadanie
preasumptio iuris tantum
kezdjen tanulni
domniemanie prawne wzruszalne
preasumptio iuris ac de iure
kezdjen tanulni
domniemanie prawne niewzruszalne
pro publico bono
kezdjen tanulni
dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
per procura
kezdjen tanulni
przez pełnomocnika, osobę uprawnioną
ratio decidendi
kezdjen tanulni
powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia
ratio legis
kezdjen tanulni
ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej
rebus sic stantibus
kezdjen tanulni
zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować zmianę warunków umowy, a nawet jej wygaśnięcie. Początkowo klauzula prawa międzynarodowego, obecnie wprowadzona również do prawodawstw krajowych.
reformatio in peius
kezdjen tanulni
zmiana na gorsze. Często zabroniona - np. w wyniku apelacji złożonej przez skazanego w procesie karnym jego sytuacja nie może się pogorszyć (nie może dostać surowszej kary).
rei vindicatio
kezdjen tanulni
jedno z roszczeń petytoryjnych, przysługujące właścicielowi rzeczy i służące mu do ochrony prawa własności. Skuteczne erga omnes.
res iudicata
kezdjen tanulni
rzecz osądzona
res nullius
kezdjen tanulni
rzecz niczyja
restitutio in integrum
kezdjen tanulni
przywrócenie stanu poprzedniego
sui generis
kezdjen tanulni
oryginalny, własnego rodzaju, unikalny
terra nullius
kezdjen tanulni
ziemia niczyja
ultima ratio
kezdjen tanulni
ostatni, ostateczny sposób. zasada mówiąca, że po dane 'narzędzie' można sięgnąć w ostateczności np. strajk można ogłosić dopiero po przeprowadzeniu rokowań i mediacji.
ultra vires
kezdjen tanulni
poza kompetencją, bez upoważnienia
vacatio legis
kezdjen tanulni
okres spoczynku ustawy. Czas pomiędzy przyjęciem ustawy, a jej wejściem w życie, który ma umożliwić obywatelom zapoznanie się z nią przed rozpoczęciem jej stosowania. W Polsce okres ten, co do zasady, wynosi 14 dni.
veto
kezdjen tanulni
weto
vindicatio
kezdjen tanulni
windykacja
vis maior
kezdjen tanulni
siła wyższa
vis legis
kezdjen tanulni
siła prawa
dolus directus praemeditatus
kezdjen tanulni
zamiar bezpośredni przemyślany - gdy dany czyn został popełniony z premedytacją, nie 'na gorąco' np. zaplanowane zabójstwo
dolus directus repentinus
kezdjen tanulni
zamiar bezpośredni nagły
dolus eventualis
kezdjen tanulni
zamiar ewentualny; gdy sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje i na to się godzi (art. 9 paragraf 1 kk)
rodzaje dolus directus
kezdjen tanulni
dolus directus repentinus (nagły), dolus direcuts praemeditatus
clara non sunt interpretanda
kezdjen tanulni
zasada mówiąca, że jasne przepisy nie podlegają interpretacji. Interpretuje się wtedy, gdy zachodzą wątpliwości

De lege lata! Łacina prawnicza na Fiszkotece

Jako że Prawo Rzymskie dało początek europejskiej kulturze prawnej, łacińskie zwroty prawne są również wykwintnymi sentencjami literatury rzymskiej, jak również zwierciadłem wielu zjawisk politycznych. Zwrot łaciński ‘de lege lata’ oznacza przecież nie tylko ustawę już uchwaloną, ale i - ogólniej - zasady obowiązującego tu i teraz prawa. Aby rozumieć prawo europejskie, trzeba znać zwroty prawnicze i w tym celu fiszki przedstawiają szereg wyrażeń z łaciny klasycznej i rzymskiej literatury Złotego Wieku. Równocześnie są one znakomitym wprowadzeniem do fundamentalnych reguł współczesnego prawoznawstwa. By zrozumieć, że w prawie cywilnym chociażby obowiązuje często zasada analogii, trzeba najpierw znać zwrot ‘analogia iuris’. Fiszki powstały po to, żeby ta wiedza była jak najprostsza, najłatwiejsza do zapamiętania i - po prostu - od początku zachwycała swoimi kulturotwórczymi zasobami.

Łacina dla studentów prawa - ważny lektorat

Lektorat klasycznego języka łacińskiego dla prawników to udręka studentów pierwszego roku prawa, którzy obciążeni trudną edukacją przedmiotów prawniczych, muszą jeszcze nabyć tej umiejętności lingwistycznej, nie tylko po to, by zdobyć ogładę humanistyczną, ale i dlatego, aby radzić sobie z fachową terminologią prawną, wywodzącą się z Prawa Rzymskiego, które spisane było przecież po łacinie! Twórcy fiszek zawierających łacińskie zwroty prawne doskonale wiedzieli, że fiszki muszą pomóc skutecznie i szybko, bo czas edukacyjny studenta prawa kurczy się niemiłosiernie od pierwszego dnia studiowania aż do upragnionego momentu uzyskania tytułu magistra prawa. Fiszki to doskonała pomoc edukacyjna i koło ratunkowe przed egzaminem z łaciny!

Wypróbuj ’prawo - łacina’ i wiele innych kursów za darmo!

Założenia Fiszkoteki są takie, że lekcje tworzone przez użytkowników pozostają darmowe. Dodatkowym atutem takiego postanowienia jest fakt, że większość z tych lekcji porusza bardzo wiele ciekawych i potrzebnych tematów, na które szczególnie warto zwrócić uwagę. Na naszej stronie znajdziesz zarówno lekcje chemii, matematyki, jak i polskiego, czy właśnie łaciny. Dowiesz się też wielu rzeczy na temat prawa, więc jeżeli właśnie poszukujesz skutecznego sposobu do nauki np. Kodeksu Cywilnego, to mamy coś specjalnie dla Ciebie. Kurs Kodeks Cywilny już czeka! Możesz też skorzystać z wielu innych, interesujących kursów, jak np: prawo i sądy w Polsce, a jeśli chcesz kontynuować naukę języka łacińskiego, to sprawdź tę lekcję:Łacina dla początkujących.

Kommentár közzétételéhez be kell jelentkeznie.