GEOGRAFIA Dział 3: 1-4

Temperatura

to stan cieplny atmosfery. Jednostka stopnie Fahrenheita.

4 rodzaje temperatury

1. aktualna, 2. śr. dobowa, 3. śr. miesięczna, 4. śr. roczna

Czynniki wpływające na temperaturę:

szerokość geograficzna, wysokość nad poziomem morza, rzeźba terenu, prądy morsie, odległość od mórz i oceanów, rodzaj podłoża, szata roślinna, działalność człowieka.

Szerokość geograficzna

Wraz z szerokością geograficzną zmienia się wysokość Słońca nad horyzontem. Im mniejszy kąt padania promieni, tym większa oświetlana i ogrzewana powierzchnia.

Wysokość na d poziomem morza

Wraz ze wzrostem wysokości nad poziomem morza wartość temperatury spada o 0,6 stopnia co 100 m.

Rzeźba terenu

Na obszarach położonych na północ od zwrotnika raka stoki o ekspozycji południowej są bardziej ogrzewane niż stoki północne. Odwrotnie jest na południe od zwrotnika raka, gdzie ogrzewane są stoki o ksopzycji północnej.

Odległość od mórz i oceanów.

Na obszarach nadmorskich mniejsze wahania temperatury powietrza niż w głębi lądu. nad morzem lato jest chłodnijsz niż w głębi lądu, w zimę w głębi lądu zimniej niż nad morzem. Im dalej od oceanu tym większa średnia roczna amplituda temperatury.

Amplituda temperatury powietrza

najwyższa temperatura - najniższa temperatura

Średnia temperatura Ziemii

14/ 15 stopni celsjusza

Ciśnienie atmosferyczne

To naciski słupa powietrza na określoną powierzchnię

Ciśnienie normalne

1013,25 hPa

izobary

Linie na mapie łączące punkty o tej samej wartości

Układy Baryczne

Przemieszczające się niże i wyże przedstawiane za pomocą izobar, mają często owalny kształt.

Niż baryczny

Układ baryczny, w którym ciśnienie atmosferyczne maleje w kierunku środka, a najniższą wartość osiąga w centrum

Wyż baryczny

Układ baryczny, w którym ciśnienie wzrasta w kierunku środka, a najwyższą wartość osiąga w centrum.

3 wiatry stałe

pasaty, wiatry wschodnie, wiatry zachodnie

Monsuny

To wiatry, które zmieniają swój kierunek 2 razy w roku (monsun letni i zimowy). Monsuny są sezonową cyrkulacją wiatrów.

Opady atmosferyczne

To produkty kondensacji pary wodnej, które spadają z chmur na ziemię. Do opadów zaliczamy: deszcz, mżawka, śnieg, krupy śnieżne i grad.

Wilgotność powietrza

Zawartość pary wodnej w powietrzu atmosferycznym

Kondensacja

Zmiana stanu skupienia substancji z gazowego w ciekły.

Resublimacja

przejście substancji z gazowego stanu stan ciekły.

Chmura

Zbiór kropel wody lub kryształków lodu swobodnie unoszący się w powietrzu.

Czynniki pływające na ielkośc opadów

Globalna cyrkulacja atmosferyczna, wysokość nad poziomem morza, rzeźba terenu, odległość od mórz i oceanów, prądy morskie, pokrycie terenu.

Globalna cyrkulacja atmosferyczna

Wpływa na rozmieszczenie opadów. Niskie ciśnienie w strefie równikowej i umiarkowanej sprzyja powstawaniu chmur i opdów. Wysokie cisnienie w obszarach zwrotnikowych i okołobiegunowych powoduje większe opady.

Wysokość nad poziomem morza

Im mniejsza temperatura tym większe opady, np. w górach, ponieważ jest lepsze skraplanie pary wodnej. W górach większe opady niż na sąsiadującymi z nimi równinami.

Rzeźba terenu

Obszary gorsie stanowią naturalną barierę, dlatego po obu stronach pasmagórskiego są znaczne różnice w ilości opadów.

Odległość od mórz i oceanów

W miarę oddalania się od mórz i oceanów ielkość opadów maleje.

Prądy morskie

Ciepłe prądy powodują większe opady, a zimne prady powodują mniejsze opady.

Miejsca w których występują najmniejsze opady

Sahara, Wielka Pustynia Wiktorii, Pustynia Namib, Grenlandia

Miejsca w których występują najwyższe opady

nizina Amazonki, Apalachy, Nowa Gwinea, Borneo, Madagaskar

Pogoda

chwilowy stan atmosfery w danym miejscu.

Prognozowanie pogody

polega na przewidywaniu pprzebiegu pogody na podstawie stanu poszczególnych elementów pogody oraz informacji o warunkach pogodowych w przeszłości.

Elementy pogody

Temperatura powietrza (termometr), ciśnienie atmosferyczne (barometr), wiatr (wiatromierz), wilgotność powietrza (higrometr), zachmurzenie (n oko), opady atmosferyczne (deszcomierz), inne

Masa powietrza

To ogromna ilość powietrza odznaczjąca się określonymi właściwościami, np. podobną temperaturą i wilgotnością.

Front atmosferyczny

To strefa przejściowa rozdzielająca masy powietrza o różnych właściwościach.

Rodzaje frontów atmosferycznych

front chłodny, front ciepły, front zokludowany