Geo-hydrologia

Proces płowienia- na czym polega?

Polega na wymyciu węglanów a następnie pionowym przemieszczeniu nierozłożonych minerałów wysokodyspersyjnych(iłu koloidalnego) z górnych poziomów i osadzania ich głębiej

Proces bielicowania- na czym polega?

Polega na selektywnym wypłukiwaniu w głąb profilu produktów rozkładu minerałów glebowych(jony żelaza i glinu) i substancji organicznych. Wypłukiwanie zachodzi przy udziale ruchliwych kwasów fulwowych.

Proces brunatnienia- na czym polega?

Szybka mineralizacja próchnicy zapobiega gromadzeniu się kwaśnej ektopróchnicy i wytwarzania kwasów fulwowych, które mogłyby doprowadzić do przemieszczania w głąb produktów wietrzenia minerałów. W warunkach zbliżonych do obojętnego tworzą się powłoczki na ziarnach mineralnych nierozpuszczalnych kompleksów wodorotlenków żelaza i glinu- nadając poziomowi barwę brunatną.

Proces rdzawienia- na czym polega?

Polega na powstawaniu w utworach glebowych nieruchliwych kompleksów próchnicy z półtoratlenkami. Kompleksy te tworzą rdzawe otoczki na ziarnach mineralnych.

Proces torfienia- na czym polega?

Jest to proces powolnych przemian chemicznych i strukturalnych przy zachamowanej mineralizacji i humifikacji. Działa w warunkach trwałego uwilgotnienia.

Proces murszenia- na czym polega?

Następuje po ustąpieniu trwałej anaerobiozy. Prowadzi do humifikacji i mineralizacji torfu.

Co to są torfy?

Skały organiczne zbudowane z nałożonych na siebie w warunkach beztlenowych warstw obumarłych resztek roślin, storfiałych i wzbogaconych w węgiel organiczny.

Rodzaje torfów? (3)

Torfy torfowisk niskich, torfy torfowisk wysokich i torfy torfowisk przejściowych.

Jak powstają torfy torfowisk niskich?

Powstają w przepływowych dolinach rzecznych i jeziorach, przy udziale ruchomych wód powierzchniowych, bogatych w roztwory i zawiesiny mineralne.

Co to jest gytia?

Jest to muł powstający głównie przy udziale planktonu, gromadzony na dnie jezior.

Co składa się na substancję organiczną gleby?

Organizmy żywe(edafon) i podziemne części roślin, resztki roślinne i zwierzęce, nieswoiste glebowe substancje organiczne i próchnica(humus).

Co to jest próchnica?

Jest to bezpostaciowa część materii organicznej powstała w rezultacie syntezy produktów częściowego rozkałdu materii organicznej przy udziale mikroorganizmów glebowych w wyniku procesu humifikacji. Stanowi 70-80% materii organicznej gleby.

Opisz poziom organiczny (O) gleb.

(Ektopróchnica lub próchnica nadkładowa) występuje na powierzchni części mineralnej gleb leśnych. Powstaje z corocznego opadu roślinnego. Jest najbardziej aktywnym biologicznie poziomem większości gleb leśnych.

Opisz poziom próchniczy (A) gleb.

Składa się w głównej mierze z mineralnych składników gleby.

Wymień typy próchnic leśnych.

Próchnica typu mull, próchnica typu moder i próchnica typu mor.

Scharakteryzuj próchnicę typu mull.

Jest to gleba eutroficzna, występuje w wielogatunkowych lasach liściastych, charakteryzuje się dużą aktywnością biologiczną, okresowo występuje tu poziom surowinowy, poziom próchniczny A zasobny jest w zhumifikowaną substancję organiczną, zawiera 2-3% próchnicy, wąski stosunek C/N.

Scharakteryzuj próchnicę typu moder.

Jest to gleba mezotroficzna, występuje w lasach iglastych i iglasto-liściastych, występuje tu spowolnione tempo rozkłądu substancji organicznej, występuje zróżnicowanie na 2 podpoziomy: surowinowy i cetrytusowy, szeroki stosunek C/N, występuje tu 1-2% substancji organicznej.

Scharakteryzuj próchnicę typu moder.

Jest to gleba oligotroficzna, występuje w lasach borowych, zbudowana jest z 3 podpoziomów: surowinowego, butwinowego(60%) i epihumusowego, szeroki stosunek C/N, zawartość próchnicy to 0,1-0,5%.

Wymień podpoziomy organiczne.

Surowinowy, detrytusowy, butwinowy i epihumusowy.

Opisz podpoziom surowinowy.

Występuje w postaci mało zmienionego i luźno zożonego opadu roślinnego, związany z podłożem głównie strzępkami grzybni.

Opisz podpoziom detrytusowy.

Występuje bezpośrednio pod poziomem surowinowym, w postaci kilkucentymetrowej warstwy zbudowanej z rozdrobnionych ciemnobrunatnych szczątków roślin, z zachowaną jeszcze strukturą tkankową.

Opisz podpoziom butwinowy.

Występuje bezpośrednio pod podpoziomem surowinowym, tworzy warstwę zbudowaną z częściowo zhumifikowanych szczątków roślin(głównie igieł), u których zachowana została struktura tkankowa. Poprzerastany jest drobnymi korzeniami i strzępkami grzybni, co przypomina wojłok.

Opisz podpoziom epihumusowy.

Tworzy warstwę zbudowaną z bezpostaciowej i silnie zhumifikowanej substancji organicznej, barwy ciemnobrunatnej. Zalega bezpośrednio na piowierzchni gleby mineralnej, i poprzerastany jest korzeniami.

Do czego służy stosunek węgla do azotu(C:N)?

Jest to wskaźnik obrazujący natężenie procesów przemian substancji organicznej gleby.

Czym charakteryzuje się stosunek węgla do azotu(C:N) w glebach?

Jego wartość zależy od warunków klimatycznych, w glebach klimatu ciepłego i suchego obserwuje się jesgo zmniejszenie, w klimacie wilgotnym i chłodnym ulega zwiększeniu, w poziomach próchniczych gleb ornych naszej strefy klimatycznej wartości stosunków C/N najczęściej przyjmują wartość od 10:1 do 12:1, w głębszych poziomach glebowych stosunek ten ulega wyraźnemu zmniejszeniu.

Opisz proces przemiany materii organicznej w glebie.

Przebiega on w 2 kierunkach. 1- humifikacji(powstawanie próchnicy), 2- mineralizacji (procesy przemieniające związki organiczne w mineralne)

W jakich earunkach mogą zachodzić procesy przemiany materii organicznej w glebie?

Tlenowych(aerobowych)- butwienie, oraz beztlenowych(anaerobowych)- gnicie.

Co to jest humifikacja?

Są to skomplikowane procesy rozkładu, przebudowy i syntezy różnych związków organicznych z udziałem organizmów glebowych. Procesy te prowadzą do powstawania nowych związków organicznych- próchnicy (humusu).

Co to jest prehumus?

Są to szczątki organiczne jeszcze nie całkiem shumifikowane, znajdujące się w róźnych stadiach przetworzenia.

Jak należy przeprowadzić frakcjonowanie próchnicy?

1. Zalać glebę wodą 2. Przelać ją NaOH 3. Do przesączu dodać HCl 4. Przenieść strącone kwasy na sączek 5. Przemyć osad kwasów na sączku alkoholem.

Na czym polegają, i jaka jest rola właściwości sorpcyjnych gleb?

Polegają na zatrzymywaniu w glebie cząsteczek stałych, niektórych gazów, par, jonów i związków chemicznych. Ich rolą jest: odżywianie się rośłin, nawożenie gleb i zatrzymanie różnych związków(metali ciężkich, pestycydów).

Co to jest kompleks sorpcyjny gleby?

Jest to koloidalna część fazy stałej gleby wraz z zaadsorbowanymi wymiennie jonami.

Co wchodzi w skłąd kompleksu sorpcyjnego?

Koloidy mineralne(glinkokrzemiany- głównie materiały ilaste, krystaliczne wodorotlenki i tlenki żelaza i glinu), koloidy organiczne (próchnica glebowa) i koloidy organiczno-mineralne(kompleksowe połączenia próchnicy z minerałami ilastymi).

Co to jest odczyn gleby?

To stan stężenia janów wodorowych w roztworze glebowym. Od niego zależą chemiczne, fizyczne i biologiczne właściwości gleb.

Wymień źródła substancji wpływających na zmianę odzczynu pH gleby.

Rozkład materii organicznej, kwarc, kalcyt i działalność człowieka.

Wymień dwie metody oznaczania odczynu.

Metoda kolorymetryczna i metoda potencjometryczna.

Na czym polegają metody kolorymetryczne?

Na użyciu barwników organicznych(indykatorów), które zmieniają barwę pod odpowiednim pH.

Na czym polegają metody potencjometryczne?

Polegają na pomiarze różnicy potencjałów w ogniwie zbudowanym z 2 elektrod: porównawczej i pomiarowej. Pomiar wykonujemy w zawiesinie glebowej. Jako elektrodę porównawczą stosuje się elektrodę kalomelową, a jako pomiarową- szklaną.

Co to jest kwasowość gleb?

To taki stan odczynu, przy którym stężenie jonów wodorowych jest większe od 0.0000001 moli na dm3. Kwasowość może być czynna albo wymienna.

Opisz kwasowość czynną.

Spowodowana przez stężenie wolnych jonów wodorowych w roztworze glebowym.

Opisz kwasowość wymienną.

Spowodowanna wymiennymi jonami wodoru i glinu zaadsorbowanymi przez kompleks glebowy.

Co to jest minerał?

Są to natyralne związki chem. lub pierwiastki występujące w przyrodzie w większości w stanie stałym i w formie krystalicznej. Powstają w wyniku wietrzenia fizycznego, chem. i biologicznego.

Co to są skały?

To skupienia jednego lub wielu minerałów występujące wprzyrodzie w yniku procesu geologicznego.

Wymień procesy geologiczne.

Krzepnięcie magmy, krystalizacja, akumulacja osadów, wietrzenie już istniejących skał, działalność lodowca.

Podział skał(geneza).

Magmowe, osadowe, metamorficzne.

Podział skał okruchowych i ilastych, ze względu na pochodzenie.

Wietrzeniowe(gliny i iły rezydualne), polodowcowe(gliny piaski zwałowe), wodne: rzeczne(aluwialne) np. piaski i iły, wodno-lodowcowe:(fluwioglacjalne) np. sandry, osady jeziorne, zmywane(deluwialne) np. piaski, i nanoszone prez wiatr (eoliczne, np. lessy(pył), piaski wydmowe)

Co to jest gleba?

Jest to wierzchnia warstwa skorupy ziemskiej powstała ze zwietrzliny skalnej w wyniku działania czynników glebotwórczych i posiadająca cechy żyzności.

Co należy w skład objętości fazy stałej?

Materia organiczna i substancja mineralna.

Co wchodzi w skład przestrzeni porów?

powietrze, woda i powietrze lub woda

Wymień cechy morfologiczne gleby.

miąższość, barwa, skład granulometryczny, struktura, stan uwilgotnienia, oglejenie i przejścia poziomów.

Co to są procesy glebotwórcze?

Jest to całokształt zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych zachodzących w powierzchniowej warstwie skorupy ziemskiej, w wyniku których kształtują się gleby.

Wymień procesy glebotwórcze przeważające w Polsce.

przemywanie(płowienie), bielicowanie, glejowy, torfienie, murszenie, brunatnienie, rozawienie.

Wymień własności fizyczne gleby.

skład granulometryczny, właściwości wodne, gęstość właściwa, gęstość objętościowa, porowatość, zwięzłość, plastyczność, lepkość, pęcznienie, kurczenie, struktura, układ, barwa.

Co tą są frakcje granulometryczne?

To grupa mineralnych ziaren glebowych(utworów glebowych) mieszczących się w określonym przedziale średnic wyrażone w milimetrach. Nazwy i podział określa polskie Towarzystwo Gleboznawcze.

Wymień metody określania składu granulometrycznego

1. organoleptyczna 2. odwirowania(na wirówce odseparowuje się frakcje iłu) 3. sitowe 4. sedymentacyjne(mierzymy czas opadania cząsteczek zawiesiny glebowej)

Co to jest analiza sitowa?

To analiza polegająca na oddzieleniu części szkieletowych gleby (średnica większa od 2 mm) od części ziemistych. Najczęściej stosuje się ją jako uzupełnienie metody sedymentacyjnej.

Opisz przebieg analizy sitowej.

1. opłukujemy próbkę tak, by pozostał tylko piasek 2. dekantujemy wodą 3. piasek suszymy w suszarce(150'C) 4. suchy piasek przesiewa się na sitach umieszczonych na wytrząsarce (5 min) 5. ważymy przesiane frakcje 6. obliczmy procentową zawartosć poszczególnych frakcji wg. wzoru: F=Mf/s * 100 % F- zawartość danej frakcji w glebie(%) Mf- masa frakcji (g) s- naważka gleby

Wymień 3 podstawowe formy wody występujące w glebie.

woda grawitacyjna, kapilarna i higroskopowa.

Opisz wodę grawitacyjną.

Porusza się w makroporach, powoduje wymywanie, jest dostępna dla roślin.

Opisz wodę kapilarną.

Porusza się w mezoporach w różnycj kierunkach, jest dostępna dla roślin.

Opisz wodę higroskopową.

Związana przez koloidy glebowe, niedostępna dla roślin.

Opisz gospodarkę wodną.

Zależy od przychodu (opad atmosferyczny, wody gruntowe), przemieszczania(kierunku i szybkości), oraz rozchodu wody glebowej(spływ powierzchniowy, odpływ wgłebny, ewapotranspiracja)