daty/postacie starożytna Grecja

ok. 2000-1200r. p.n.e

kultura minojska

ok. 1580-1200r. p.n.e

kultura mykeńska

XII-IX w. p.n.e

"wieki ciemne" w Grecji

VIII-VI w. p.n.e

okres archaiczny w Grecji, wielka kolonizacja

776r. p.n.e

pierwsze igrzyska olimpijskie

621r. p.n.e

prawa Drakona

594/593r. p.n.e

"strzaśnięcie długów" przez Solona

561-528r. p.n.e

tyrania Pizystrata w Atenach

508/507r. p.n.e

reformy Klejstenesa w Atenach

ok. 500-323r. p.n.e

okres klasyczny w Grecji

V w. p.n.e

"złoty wiek" Aten

499-494r. p.n.e

powstanie jońskie

492r. p.n.e

wyprawa Mardoniosa

490r. p.n.e

bitwa pod Maratonem

480r. p.n.e

bitwa pod Termopilami i Salaminą

479r. p.n.e

bitwa pod Platejami, bitwa pod Mykale

478r. p.n.e

utworzenie Związku Morskiego

431-404r. p.n.e

wojna peloponeska

421r. p.n.e

pokój Nikiasza

404-371r. p.n.e

hegemonia Sparty

395-387r. p.n.e

wojna koryncka

371r. p.n.e

bitwa pod Leuktrami

371-362r. p.n.e

hegemonia Teb

360/359-336r. p.n.e

panowanie Filipa II Macedońskiego

338r. p.n.e

bitwa pod Cheroneą

336-323r. r. p.n.e

panowanie Aleksandra Macedońskiego

334r. p.n.e

bitwa nad rzeką Granikos

333r. p.n.e

bitwa pod Issos

331r. p.n.e

bitwa pod Gaugamelą

330r. p.n.e

zdobycie Persepolis przez Aleksandra

323-30r. p.n.e

epoka hellenistyczna

Likurg

Likurg, legendarny prawodawca Sparty (IX/VIII w. p.n.e.), stworzył system oparty na dyscyplinie, równości i wychowaniu wojskowym (agoge). Wprowadził Wielką Rhetrę, regulującą życie społeczne i polityczne. Jego istnienie jest częściowo legendarne.

Leonidas

Leonidas I (ok. 540–480 p.n.e.) był królem Sparty z dynastii Agiadów. Wsławił się heroiczną obroną wąwozu Termopile w 480 p.n.e., gdzie zginął wraz z 300 Spartanami, walcząc przeciwko przeważającym siłom Persów. Stał się symbolem odwagi i poświęcenia.

Drakon

Drakon, ateński prawodawca z VII w. p.n.e., spisał pierwsze prawa miasta, które były niezwykle surowe, co dało początek określeniu „drakońskie”. Większość przestępstw karano śmiercią, co miało wzmocnić porządek, lecz budziło sprzeciw wśród obywateli.

solon

Solon, reformator z VI w. p.n.e., zniósł długi i niewolę za długi, podzielił społeczeństwo na klasy majątkowe, wprowadził prawo dające udział w sądach. Jego reformy łagodziły konflikty społeczne i stworzyły fundamenty pod demokrację w Atenach.

Pizystrat

Pizystrat, tyran Aten z VI w. p.n.e., zdobył władzę dzięki poparciu ludu, wspierał rolników, rozwijał handel i kulturę. Jego rządy zapewniły stabilność i dobrobyt, choć były autorytarne. Po jego śmierci władzę przejęli jego synowie.

Klejstenes

Klejstenes, ateński reformator VI w. p.n.e., wprowadził podział Aten na fyla, co osłabiło arystokrację i zwiększyło rolę zgromadzenia i sądów. Jego reformy położyły podwaliny pod ateńską demokrację.

Cyrus Wielki

Cyrus Wielki, założyciel Imperium Perskiego w VI w. p.n.e., podbił ogromne terytoria, łącząc Persję i Media. Był znany z tolerancji religijnej i sprawiedliwego rządu. Zdobytą ziemię zarządzał, pozwalając ludom na zachowanie tradycji i autonomii.

Dariusz

Dariusz I, król Persji (522-486 p.n.e.), rozbudował Imperium Perskie, wprowadzając reformy administracyjne, podzielił państwo na satrapie. Zreorganizował armię i system podatkowy. Jego panowanie to okres rozkwitu, a także wzmocnienia władzy centralnej.

Mardonios

dowódca wojskowy Persji w V w. p.n.e., był jednym z głównych dowódców podczas wojen grecko-perskich. Walczył m.in. w bitwie pod Maratonem i kierował perską armią w bitwie pod Platejami, gdzie poniósł klęskę, co zakończyło perskie próby podboju Grecji.

Datys

Datys, perski dowódca wojskowy, brał udział w wojnach grecko-perskich. Dowodził armią perską podczas bitwy pod Maratonem w 490 r. p.n.e. Jego wojska zostały pokonane przez Ateńczyków, co stanowiło ważny punkt zwrotny w konflikcie z Persją.

Artafernes

Artafernes był perskim dowódcą i satrapą, znany z roli w wojnach grecko-perskich. Brał udział w bitwach, takich jak bitwa pod Mykale w 479 r. p.n.e., gdzie Persowie ponieśli porażkę. Był bratem króla Kserksesa I i jednym z głównych liderów imperium.

Kserkses

Kserkses I, król Persji (485-465 p.n.e.), znany z prowadzenia inwazji na Grecję, m.in. w bitwach pod Termopilami i Salaminą. Jego wojska początkowo odnosiły sukcesy, ale ostatecznie poniosły klęskę, co osłabiło jego panowanie.

Leonidas

Leonidas I, król Sparty (ok. 540-480 p.n.e.), słynął z dowodzenia greckimi wojskami podczas bitwy pod Termopilami w 480 r. p.n.e. Zginął w obronie wąwozu, stając się symbolem odwagi i poświęcenia w walce przeciw Persom.

Temistokles

Temistokles, ateński strateg i polityk z V w. p.n.e., był kluczową postacią w wojnach grecko-perskich. Jego decyzja o rozbudowie floty, która zwyciężyła w bitwie pod Salaminą w 480 r. p.n.e., miała decydujące znaczenie dla obrony Grecji przed Persami.

Pauzaniasz

dowódca wojskowy Sparty, brał udział w wojnach grecko-perskich. Zasłynął zwycięstwem w bitwie pod Platejami w 479 r. p.n.e., która zakończyła perskie próby podboju Grecji. Później, po powrocie do Sparty, był oskarżony o zdradę i zmarł w niełasce.

Herakles

Herakles, w mitologii greckiej, był jednym z największych bohaterów, synem Zeusa i Alkmeny. Znany z wykonania dwunastu prac, które miały go oczyścić z winy. Jego siła, odwaga i niezłomność uczyniły go symbolem męstwa i bohaterskich czynów.

Homer

Homer, starożytny grecki poeta, autor "Iliady" i "Odysei". Jego dzieła, opowiadające o wojnie trojańskiej i podróży Odyseusza, są fundamentem literatury zachodniej. Jego życie pozostaje tajemnicą.

Hezjod

Hezjod, starożytny grecki poeta, autor "Teogonii" i "Prac i dni". Jego dzieła opisują początek świata, genealogię bogów oraz życie rolników. Jest jednym z najstarszych twórców literatury greckiej, obok Homera.

Tales

Tales z Miletu, filozof i matematyk z VII-VI w. p.n.e., uznawany za jednego z siedmiu mędrców starożytnej Grecji. Jako pierwszy próbował wyjaśniać zjawiska naturalne bez odwoływania się do mitologii, wprowadzając idee racjonalnego myślenia.

Demokryt

Demokryt, starożytny grecki filozof z V w. p.n.e., twórca teorii atomistycznej. Uważał, że wszystko składa się z niepodzielnych cząsteczek (atomów), a zjawiska we wszechświecie są wynikiem ich ruchu i interakcji. Jego idee miały wpływ na rozwój nauki.

Sokrates

Sokrates, filozof grecki z V w. p.n.e., twórca metody dialektycznej. Skupił się na etyce i cnotach. Zginął po procesie, oskarżony o psucie młodzieży i wprowadzanie nowych bogów.