Biologia- genetyka

Czym zajmuje się genetyka?

Genetyka to nauka zajmująca się dziedziczeniem cech oraz zmiennością organizmów

Czym są cechy dziedziczne?

Takie, które odziedziczyliśmy po rodzicach

Czym są cechy nie dziedziczne?

Takie których nie odziedziczyliśmy po rodzicach

Czym są cechy gatunkowe?

takie, które posiada każdy przedstawiciel danego gatunku. U ludzi np. dwu nożny chód

Czym są cechy idywidualne?

Cechy typowe dla danej osoby np. rysy twarzy

Czym jest zmienność?

Występowanie różnic między osobnikami tego samego gatunku

Co jest przyczyną zmienności? (2)

1. Rozmnażanie płciowe 2. Wpływ środowiska

Kiedy odkryto, że w jądrze komórkowym znajduje się DNA

W połowie XX wieku

Rozwiń skrót DNA

Kwas deoksyrybonukleinowy

Gdzie można wykorzystać DNA? (4)

1. W medycynie 2. W archeologii 3. W rolnictwie 4. W kryminalistyce

Czym jest informacja genetyczna?

Zapis wszystkich cech dziedzicznych

Co jest nośnikiem informacji genetycznej?

DNA

Czym jest gen?

To odcinek DNA zawierający informacje o budowie białka lub RNA

Ile% DNA stanowią geny?

2%

Czym są melaniny?

To barwniki odpowiadające za barwę skóry, włosów i tęczówek

Z czego składa się DNA?

Z nukleotydow

Jak nazywa się nić z której jest zrobione DNA i jak jest zbudowana?

Helisa. 2 helisy są ułożone równolegle do siebie i spiralnie skręcone wokół własnej osi.

Gdzie znajduje się DNA

W jądrze komórkowym

Z czego jest zbudowany nukleotyd?

Cukier, jedna z 4 zasad azotowych i reszta kwasu fosforowego

Jak nazywa się cukier w nukleotydzie

Deoksyryboza

Jakie są nazwy zasad azotowych?

Adenina (A), Tymina (T), Cytozyna (C), Guanina (G)

Czym jest sekwencja?

Nukleotydy połączone w ściśle określonej kolejności. Od niej zależą cechy organizmu

Z którą zasadą łączy się adenina?

Z tyminą

Z którą zasadą łączy się tymina?

Z adeniną

Z którą zasadą łączy się cytozyną?

Z guaniną

Z którą zasadą łączy się guaniną?

Z cytozyną

Jak dużo nici DNA znajduje się w jednej komórce?

Ponad 2m

Czym jest chromosom?

To najbardziej upakowana postać chromatynay

Czym jest chromatyna

DNA połączone z białkiem

Czym jest kariotyp?

Kompletny zestaw chromosomów, charakterystyczny u danego gatunku

Ile chromosomów zawiera kariotyp człowieka?

46

Ile chromosomów zawiera kariotyp psa

78

Czym jest replikacja DNA?

Proces tworzenia kopii DNA

Jak przebiega replikacja? (4)

1. Rozplontywanie helisy 2. Dołączenie wolnych nukleotydów (zgodnie z komplementarnością) 3. Powstają 2 identyczne cząsteczki DNA 4. Po replikacji chromosom zawiera 2 identyczne cząsteczki DNA

Jak nazywa się miejsce połączenia chromatyd?

Centromer

Czym jest chromatyda?

Połówka chromosomu

Czym różni się budowa RNA od budowy DNA?

RNA ma cukier rybozę, zamiast tyminy-uracyl i jest 1-niciowy

Jak nazywa się komórka ulegająca podziałowi?

Komórka macierzysta

Jak nazywają się nowopowstałe komórki?

Komórki macierzyste

Ile zestawów chromosomów znajduje się w jądrze komórkowym? Skąd się wzięły?

2 zestawy. 1 zestaw odziedziczyliśmy po matce, drugi po ojcu

Czym są chromosomy homologiczne

To są odpowiadające sobie chromosomy

Jak nazywamy komórki zawierające podwójny zestaw chromosomów? Jak je zapisujemy?

Komórki diploidalne, 2n

Jak nazywamy komórki zawierające pojedynczy zestaw chromosomów? Jak je zapisujemy?

Komórki haploidalne, n

Przykłady komórek haploidalnych...

Komórka jajowa, plemnik

Jakie są 2 rodzaje podziałów komórkowych?

Mitoza i mejoza

Jakie są 2 główne etapy podziału komórkowego?

1. Podział jądra komórkowego 2. Podział cytoplazmy

Gdzie zachodzi mitoza?

W komórkach somatycznych, czyli takich, które budują organizm

Ile materiału genetycznego mają komórki potomne po zajściu mitozy

Tyle samo co w komórce macieżystej

Do czego jest potrzebna mitoza?(4)

1. Do rozmnażania organizmów jednokomórkowych 2. Gojenie ran 3. Umożliwia wytwarzanie komórek ciała 4. Umożliwia wzrost całego ciała

Jak przebiega mitoza? (4)

1. Zanikanie otoczki jądrowej i tworzenie wrzeciona podziałowego 2. Wrzeciono podziałowe łączy się z chromosomami, a one układają się w płaszczyźnie równikowej 3. Chromatydy oddzielają się 4. Odtworzenie otoczki jądrowej i podział cytoplazmy

Jak przebiega mejoza?

Przepytaj się z podręcznik str. 20

Czy przed mitozą lub mejozą zachodzi replikacja?

W obu przypadkach tak

Do ilu podziałów dochodzi podczas mitozy lub mejozy?

Mitoza-1, Mejoza-2

Ile chromosomów mają komórki po zajściu mitozy lub mejozy?

Mitoza-Tyle samo co w komórce macierzystej, Mejoza-O połowę mniej niż w komórce macierzystej

Kto jest ojcem genetyki?

Gregor Mendel

Jak nazywamy różne wersje tego samego genu?

Allele

Jakie są rodzaje alleli?

Dominujące i recesywne

Czym jest fenotyp?

Cecha możliwa do zaobserwowania

Czym jest genotyp?

Zespół wszystkich genów w organizmie

Jak nazywamy osobnika, który ma 2 różne allele?

Heterozygota

Jak nazywamy osobnika, który ma dwa identyczne allele?

Homozygota

Jakie są rodzaje homozygot?

Dominująca i recesywna

Jak brzmi prawo czystości gamet/pierwsze prawo Mendla?

W każdej gamecie organizmu diploidalnego, znajduje się tylko 1 allel danego genu

Z jakimi roślinkami pracował Gregor Mendel?

Z grochem zwyczajnym

Jaką literą nazywamy pokolenie rodzicielskie, a jaką pokolenia potomne

Pokolenie rodzicielskie- P Pokolenie potomnie-F1[2,3,4...]

Jakie są cechy dominujące? (7)

Odstające uszy, zwijanie języka w rurkę, dołki w policzkach, piegi, ciemne włosy i oczy, kręcone włosy

Jakie są cechy recesywne? (7)

Przylegające uszy, brak zwijania języka w rurkę, brak dołków w policzkach, brak piegów, jasne włosy i oczy, proste włosy

Jak nazywamy 23 parę chromosomów?

Chromosomy płci

Czym są chromosomy autosomalne?

Wszystkie chromosomy niezwiązane z płcią?

Za co odpowiada chromosom X? (4)

Krzepnięcie krwi, rozpoznawanie barw, komórki mięśniowe, rozwój żeńskich cech płciowych

Za co odpowiada chromosom Y? (1)

Rozwój męskich cech płciowych

Jaki chromosom może mieć komórka jajowa?

X

Jaki chromosom może mieć plemnik?

X lub Y

Od czego zależy czy urodzi się chłopiec czy dziewczynka?

Od tego jaki plemnik połączy się z komórką jajową. Jeśli X-dziewczynka, jeśli Y-chłopiec

Czym są cechy sprężone z płcią?

Cechy kodowane przez geny znajdujące się w chromosomie X

Kto częściej choruje na choroby sprężone z płcią? Dlaczego?

Mężczyźni, ponieważ mają tylko jeden chromosom X,(nie umiem wyjaśnić;-;, wiesz o co chodzi!)

Kim jest nosicielka?

Kobieta, która jest heterozygotą. Nie ujawniła się u niej recesywna cecha, ale może ją przekazać swojemu potomstwu

Czym jest hemofilia?

Recesywna choroba sprężona z płcią. Polega na zaburzeniu krzepliwości krwi

Czym jest daltonizm?

Recesywna choroba sprężona z płcią. Polega na zaburzeniu rozróżniania barw (najczęściej zielony i czerwony)